Spašavanje najvećeg ledničkog jezera na Balkanu – Plavskog jezera

Spašavanje najvećeg ledničkog jezera na Balkanu – Plavskog jezera

Konačno se krenulo sa izradom projekta zaštite Plavskog jezera od nanosa mulja i pržine, a glavni uzrok brzog punjenja Plavskog jezera je ljudski faktor.

Zadnjih 30 godina je nekontrolisana eksploatacija šljunka sa rijeke Grnčar. Zahvaljujući Vladi Crne Gore sredstva za projekat zaštite Plavskog jezera su obezbijeđena i raspisan tender. Posao je dodijeljen da izradi projekat renomiranom Institutu Černominski iz Beograda. Najveća opasnost jezeru “prijeti” od nanosa rijeke Ljuče, koja ide od Vučjeg potoka ispod Komova, pa prolazi kroz Albaniju i vraća se na teritoriju Crne Gore. Sa slivova njenih pritoka, Vruje, Dolje i Grnčara, odnosi se ogromna količina erozivnog materijala, koji Ljuča unosi u jezero i tako smanjuje njegovu korisnu zapreminu, odnosno njegov životni vijek.

Ako se ne bi očistilo Plavskom jezeru, po mnogima jednom od najljepših i najmanje iskorištenih vodenih površina u Evropi, prijeti izumiranje. I pored toga što se njegove vode obnavljaju na svakih pet dana, ono je iz godine u godinu sve manje, tako da će za sto godina potpuno promijeniti izgled i svojstvo, a nakon toga jezero će postati obična bara.

– Tokom posljednjih 30 godina akumulacija Plavskog jezera je smanjena za 12 odsto, odnosno za milion metara kubnih i sada iznosi oko osam miliona kubika. Nekada je površina bila veća za devet metara. To znači da će za 100 godina biti bitno reducirane sve njegove funkcije i fizionomija, a za 200 godina ono će biti protočna bara kojom će teći rijeka Ljuča i nastaviti dalje kao rijeka Lim.

Sredstva potrebna za njegovu sanaciju i trajnu zaštitu su višestruko manja od štete koju bi njegova degradacija i nestanak izazvali za Crnu Goru, koja svoj budući razvoj dominantno gradi na ekološko-privrednim potencijalima, u čijem je samom vrhu i ovakav dar prirode kakav je Plavsko jezero.

Tehran Tero Palavrtić